Η συντηρητική κατάσχεση ακινήτων και εμπράγματων δικαιωμάτων επάνω σ’ αυτά, μπορεί να διατάσσεται ως ασφαλιστικό μέτρο από το δικαστηριο κατ’ αρθρο 729 παρ.3 ΚΠολΔ. Ως ρητα ορίζεται στα άρθρα 727, 995 παρ. 2 εδ. γ΄, 997 §§ 3-4 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας συγκεκριμένα επ’ ακινήτου στα χέρια του οφειλέτη η συντηρητική κατάσχεση γίνεται με κοινοποίηση αντιγράφου της απόφασης που διατάζει την κατάσχεση στον οφειλέτη και στην αρχή που είναι αρμόδια να τηρεί το βιβλίο κατασχέσεων της περιφέρειας του τόπου όπου βρίσκεται το ακίνητο. Η παραγγελία για την επίδοση αντιγράφου της απόφασης που διατάζει τη συντηρητική κατάσχεση πρέπει να προσδιορίζει το ακίνητο ή το εμπράγματο δικαίωμα που κατάσχεται και το ποσό για το οποίο γίνεται η συντηρητική κατάσχεση. Η αρχή που τηρεί το βιβλίο κατασχέσεων εγγράφει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση τη συντηρητική κατάσχεση στο βιβλίο κατασχέσεων. Όπως ρητά ορίζεται στο νόμο για την εγγραφή, την εξάλειψη και τη σειρά των εγγραφών εφαρμόζονται οι διατάξεις της αναγκαστικής κατάσχεσης. Απαγορεύεται και είναι άκυρη υπέρ εκείνου που επέβαλε την κατάσχεση η διάθεση των ακινήτων που κατασχέθηκαν από εκείνον σε βάρος του οποίου έγινε η κατάσχεση. Το ως άνω αποτέλεσμα της ακυρότητας ισχύει στην περίπτωση της συντηρητικής κατάσχεσης ακινήτου από την κοινοποίηση στον οφειλέτη της απόφασης που διατάσσει την συντηρητική κατάσχεση. Στη συντηρητική κατάσχεση ακινήτου ή εμπράγματου δικαιώματος επάνω σ’ αυτά, η ακυρότητα που αναφέρεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 715 ΚΠολΔ ισχύει ως προς τους τρίτους μόνο αν κατά το χρόνο της διάθεσης είχε γίνει η εγγραφή της κατάσχεσης στο βιβλίο κατασχέσεων. Εντός 30 ημερών από την επίδοση στον οφειλέτη του εγγράφου της συντηρητικής κατάσχεσης κατάσχεση ο δανειστής οφείλει να ασκήσει εναντίον του αγωγή για την κύρια απαίτηση η οποία πρέπει να απευθύνεται στο καθ’ ύλην αρμόδιο δικαστήριο. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία αυτή των 30 ημερών , αίρεται αυτοδικαίως το ασφαλιστικό μέτρο. Στην περίπτωση που έχει ήδη ασκηθεί η αγωγή για την κύρια απαίτηση ή η συντηρητική κατάσχεση έγινε με βάση διαταγή πληρωμής ή αν επιδοθεί διαταγή πληρωμής μέσα στην παραπάνω προθεσμία δεν απαιτείται να ασκηθεί αγωγή.
Χαρακτηριστική απόφαση αποτελεί η ΕφΑθ 7942/2000 στην οποία αναφέρεται ρητά ότι η ακυρότητα διάθεσης συντηρητικώς κατασχεμένου· περιορίζεται στο ύψος της χρηματικής απαιτήσεως για την οποία επιβλήθηκε η κατάσχεση.
